اسکیزوفرنی و علائم آن….
اسکیزوفرنی چیست؟
اسکیزوفرنی به معنی الگوی ذهنی پراکنده یا چند تکه یا روان گسیختگی است.
اسکیزوفرنی درواقع یک سندروم است، به این معنی که می تواند علائم مختلفی را داشته باشد. بیمارهای مختلف، ممکن است علائم مختلفی را تجربه کنند.
با این وجود علائم اسکیزوفرنی به سه دسته کلی مثبت، منفی و علائم شناختی تقسیم می شوند.
علائم مثبت: در اسکیزوفرنی بیماران یک سری علائم مثبت دارند. مثبت بودن این علائم به معنی خوب بودن آن نیست. دراین مرحله فرد با گذشتن از مرحله پیشرو، وارد مرحله ای می شود که عوارض آن به ندرت در انسان های سالم دیده می شود، درواقع برخی رفتارهای غیرطبیعی به رفتارهای طبیعی بیمار اضافه می شود.
علائم مثبت، برپایه ی واقعیت نیستند و گاهی اوقات جز علائم پریشی هستند مثل هذیان، توهم، گفتار گسسته، رفتار ناسازگار و رفتار کاتاتونیک.
درواقع هیچ کدام از این علائم، به طور فیزیولوژیکی رخ نمی دهند.
هذیان: باورهای نادرستی که بیمار ممکن است به شدت آن ها را احساس کند، به حدی که اگر شواهدی برای نقض این توهمات نشانشان بدیم، ذهنیتشان تغییر نمی کند.
توهم: از عوامل دوم بیماری اسکیزوفرنی است و بیمار چیزهایی که وجود ندارد را می شنود یا احساس می کند. درحالی که توهم می تواند در هریک از حواس پنجگانه بروز کند، ولی توهم شنیداری مثل شنیدن صداهایی که وجود ندارند و یا صداهای عجیب، به نسبت مابقی حس ها در اسکیزوفرنی شایع تر است.
گفتار گسسته: افراد مبتلا به اسکیزوفرنی هنگام صحبت کردن از واژگان بی معنا و درهم و برهم استفاده می کنند. این افراد معمولا از موضوعی به موضوع دیگر می روند و هیچ ارتباطی بین افکار آن ها نیست.
افراد اسکیزوفرنی از واژگان و عباراتی استفاده می کنند که فقط برای خودشان معنی دارد. همچنین ممکن است یک جمله یا عبارت را مرتبا تکرار کنند.
رفتار ناسازگار: افراد مبتلا به اسکیزوفرنی به سختی افکارشان را سازماندهی می کنند. وقتی با این افراد صحبت می کنید شاید نتوانند تمرکز کنند، دراین حالت به نظر می رسد که فرد به شما توجهی نکرده و فکرش جای دیگری است. دراین شرایط فرد رفتارهای عجیب و غریب و بی هدفی از خودش بروز می دهد.
رفتار کاتاتونیک: گاهی وقت ها رفتار ناسازگار را به عنوان رفتار کاتاتونیک می شناسند. گاهی فرد یک حرکت را بارها و بارها انجام می دهد و گاهی ساعت ها دریک وضعیت حرکتی ثابت می ماند و کاری نمی کند. این حالت در روانشناسی به کاتاتونیک معروف است.
درواقع اسکیزوفرنی فعالیت هدفمند بیمار را مختل می کند. توانایی مراقبت از خود، کار و برقراری ارتباط با دیگران، کنترل انگیزه و عملکرد روزانه فرد را تضعیف می کند.
علائم منفی: کلمه ی منفی به معنای بد نیست. علائم منفی اسکیزوفرنی به این صورت است که فرد ممکن است علاقه خودش را به برخی چیزها از دست بدهد و یا نتواند آن ها را انجام بدهد.
بی انگیزگی: فرد برای انجام برخی اهدافش انگیزه ی لازم را ندارد. برای اسکیزوفرنی ها، برنامه ریزی، ادامه برنامه و اتمام چیزی که شروع کردن معمولا کار سختی است، این افراد گاهی حتی نمی توانند کاری را شروع کنند.
فقر گفتار: نوع دوم از علائم منفی است که به معنی کمبود محتوا در گفتار است.
عاری از احساسات بودن: روانشناسان به آن عاطفه ی سطحی می گویند. به این صورت می گویند که فرد ممکن است به حالت حاد دلزدگی مبتلا باشد. فرد احساسات یا عکس العمل مناسب از خودش بروز نمی دهد.
گاهی ممکن است دریک اتاق بنشیند و هیچ عکس العملی نشان ندهد، گویا هیچ احساسی در وجود آن ها نیست.
علائم شناختی: شامل مواردی مثل عدم توانایی یادآوری چیزها، یادگیری چیزهای جدید یا عدم درک آسان انسان ها است. افرادی که دچار اسکیزوفرنی هستند، حافظشون به خوبی کار نمی کند. به عنوان مثال شاید نتوانند چند کار را باهم انجام دهند.
بیماران اسکیزوفرنی علاوه بر مشکل تمرکز از مشکلات دیگری مثل سازماندهی افکار و تصمیم گیری هم رنج می برند.
مراحل اسکیزوفرنی چیست؟
نشانه های اسکیزوفرنی معمولا سه مرحله دارند: 1. مرحله ی مقدماتی 2. مرحله ی فعال 3. مرحله ی باقیمانده
مرحله مقدماتی: دراین مرحله، بیماران ممکن است گوشه گیر شوند و بیشتر وقت خودشون را تنها بگذرانند. و اغلب شامل سایر اختلالات روانی مثل افسردگی یا اختلالات اضطرابی می شوند.
مرحله فعال: بیماران علائم شدیدتری مثل توهم، رفتار بی نظم یا رفتار کاتاتونیک را تجربه می کنند.
مرحله باقیمانده: بعد از مرحله ی فعال، بیماران معمولا وارد مرحله ی باقیمانده می شوند، دراین حالت ممکن است عدم توانایی تمرکز یا مانند مرحله ی فعال کناره گیری از تعاملات اجتماعی، را از خودشان بروز دهند.
تشخیص اسکیزوفرنی به چه گونه ای است؟
برای تشخیص اسکیزوفرنی، در بیماران باید دو مورد از علائم زیر تشخیص داده شود:
هذیان، توهم، گفتار بی نظم، رفتار غیرسازمان یافته، رفتار کاتاتونیک یا علائم منفی. و حداقل یکی از علائم اسکیزوفرنی باید هذیان، توهم یا گفتار بی نظم باشد.
حتی اگر برخی از بیماران علائم شناختی نیز داشتن، نیاز به تشخیص و درمان نیست.
همچنین برای تشخیص، علائم این اختلالات باید حداقل 6 ماه ادامه داشته باشد. دراین دوره ی 6 ماهه، فرد حداقل به مدت یک ماه باید علائم فاز فعال را داشته باشد و می تواند شامل دوره علائم مقدماتی یا باقیمانده هم باشد.
چه عواملی باعث بروز اسکیزوفرنی می شود؟
دانشمندان هنوز نمی دانند علت این بیماری چی هست، چون علائم و نشانه های اسکیزوفرنی فقط مربوط به انسان است و تصور و مشاهده ی علائمش در مدل های حیوانی مثل موش آزمایشگاهی سخت است.
مطالعات ژنتیکی نشان داده است که هنوز هیچ ژن خاصی وجود ندارد که به طور قطعی با اسکیزوفرنی ارتباط داشته باشد.
همچنین عوامل محیطی مثل قرار گرفتن در معرض عفونت زودرس یا قبل از تولد و همینطور برخی اختلالات خود ایمنی مثل بیماری سلیاک با اسکیزوفرنی ارتباط دارند.
اسکیزوفرنی در مردان کمی بیشتر از زنان اتفاق می افتد، و سن شروع آن در مردان به طور متوسط زودتر از زنان است. در مردان در اواسط دهه بیست و در زنان در اواخر دهه بیست اتفاق می افتد. برخی مطالعات نشان می دهد این اختلاف ممکن است به دلیل تنظیم استروژن در سیستم های دوپامین باشد.
درمان اسکیزوفرنی می تواند بسیار مشکل باشد و از داروهای ضد روان پریشی یا آنتی سایکوتیک ها اغلب استفاده می شود.
برچسب: ،
